762 lượt xem

Expected Value trong cuộc sống cho anh em


Expected Value là gì? Expected Value (EV) hay còn gọi là giá trị kỳ vọng là một khái niệm trong toán học thuộc phần xác suất thống kê dùng để tính toán giá trị của một hành động để giúp bạn cân cân nhắc có về việc thực hiện hành động đó.

Một hành động có EV dương (EV+) được coi là một hành động tốt còn hành động có EV âm (EV-) được coi là một hành động không tốt.

Công thức : E(X) = x1p1 + x2p2 + …. +x(i)p(i)
(Trong đó: x(i) là kết quả của trường hợp i và p(i) là phần trăm trường hợp i xảy ra )

Công thức tóm tắt khi chỉ có 2 trường hợp xảy ra:

EV = (%W x $W) – (%L x $L)
Trong đó:
EV: lợi nhuận trung bình / giá trị kỳ vọng.
%W: xác suất thắng.
$W: số tiền sẽ thắng.
%L: xác suất thua.
$L: số tiền sẽ mất.

Ví dụ trong cuộc sống:
Bạn và một người khác chơi trò tung đồng xu, với mỗi ván là 100k. Dù bạn đặt cược vào mặt nào đi nữa thì trong dài hạn bạn cũng chỉ hòa tiền. Việc chơi như thế chỉ mất thời gian và chẳng đem lại gì ngoài sự giải trí. Lý do là chúng ta dễ dàng thấy được xác suất thắng của mỗi người trong dài hạn đều là 50%.Tuy nhiên nếu người kia hào phóng, mỗi lần thắng bạn được 200k và chỉ mất 100k nếu thua , thì mọi thứ sẽ khác hoàn toàn.
Lúc này lợi nhuận trung bình mỗi lần chơi của bạn sẽ là:EV = (50% x 200k) – (50% x 100k) = 50k
Vậy có nghĩa là trung bình mỗi lần tung đồng xu bây giờ bạn sẽ thu về 50k. Việc chơi này do đó hoàn toàn có lợi cho bạn.
Trong 1 ván bạn vẫn có thể thua nhưng nếu chơi 1000 lần thì bạn chắc chắn có lợi nhuận lớn.

Ví dụ 2:Giả sử bạn quên mũ bảo hiểm ở nhà và có 2 lựa chọn là thuê mũ với giá 50.000VNĐ hoặc đi không mũ về nhà và có khả năng bị bắt và nộp phạt 200.000VNĐ.
Xác suất của việc bị bắt là 30%.
Vậy bạn có nên thuê mũ bảo hiểm hay nên đi không mũ bảo hiểm?
Xét bài toán trên khi bạn không thuê mũ có hai trường hợp lần lượt là 70% lãi được 50.000VNĐ hoặc 30% lỗ 200.000VNĐ.
Theo công thức ta có:

EV(không thuê mũ)= 50 X 70% + (-200) X 30%= -25
EV ở đây là trừ 25.000 VNĐ

suy ra quyết định không thuê mũ là hành động EV âm và bạn nên thuê mũ.
Cũng như trên trong trường hợp bạn đi 2 người và đều không có mũ và để tránh bị bắt bạn phải thuê 2 mũ. Xác suất bị bắt không thay đổi thì công thức bây giờ là:
EV(không thuê mũ)= 50 X 2 X 70% + (-200) X 30%= 10
EV ở đây là 10.000VNĐ suy ra quyết định không thuê 2 mũ là hành động EV dương và bạn không nên thuê mũ.
Chú ý: Đây là ví dụ cho dễ hiểu, chứ theo mình thì nên thuê mũ cho an toàn bản thân và không vi phạm luật lệ an toàn giao thông đường bộ VN nhé!

Ví dụ 3:Ví dụ về việc đặt lệnh mua bán chứng khoán/ trade forex/trade coin,v.v…. của bạn: Giả sử xác suất dành chiến thắng trong các lần đặt lệnh của bạn là 55% , tức là cứ 100 lệnh thì có 55 lệnh là thắng, 45 lệnh thua lỗ (xem như bạn đánh hay và có số lượng lệnh thắng nhiều hơn thua) Và tổng vốn của bạn là 500 đồng , mỗi lần chốt lời được 10 đồng hoặc cắt lỗ khi mất 10 đồng
Như vậy: EV = (55% x 10) – (45% x 10) = 1
Theo công thức trên , thì bạn sẽ có lợi nhuận với mức EV+
Tuy nhiên, đó là trường hợp bạn không phải tốn tiền hoa hồng cho sàn giao dịch.
Trên thực tế các sàn giao dịch đều thu phí hoa hồng trên mỗi lần giao dịch , thông thường mức phí giao dịch từ 0.1% đến 0.15% tổng số tiền đặt.
Như vậy thực tế bạn phải tính công thức như sau (kèm hoa hồng (HH) = 0.15%)
EV = ( (55% x 10) – HH ) – ((45% x 10) + HH) =
= (5.5 – (0.15% x 500) – (4.5 + (0.15% x 500) )
= (5.5 – 0.75 ) – (4.5 + 0.75)
= – 0.5

Như vậy mặc dù bạn có tỷ lệ số lệnh thắng nhiều hơn lệnh thua , nhưng về lâu dài bạn vẫn sẽ lỗ, vì EV- , Đó là trường hợp bạn chơi cũng khá hay với tỷ lệ thắng đến 55% , còn nếu bạn chơi thắng 50% thì mức thua lỗ còn nhiều hơn nữa.

Chính xác hơn là do phí hoa hồng cho sàn sẽ là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thường hay thua lỗ về lâu dài của các trader . Mỗi lệnh mua/bán tốn 0.15% thì 100 lệnh tốn đến 15% tiền phí rồi.
Mỗi ngày bạn đặt 100 lệnh, chưa biết lời lỗ thế nào đã thấy tốn 15% phí giao dịch.

Có người nói, như vậy tôi sẽ đặt ít lệnh lại , mỗi ngày tôi chỉ đặt 1 lệnh thôi cho đỡ tốn phí giao dịch. Việc đặt 100 lệnh trong 1 ngày , hay 100 lệnh trong 100 ngày chẳng khác gì nhau mấy, vì bạn đâu có đặt lệnh 1 lần rồi nghĩ luôn? Bạn có đánh tiếp không? Nếu có thì cũng sẽ có lúc lên đến 100 lệnh và tốn 15% phí giao dịch thôi.

Đơn giản là thời gian chậm đi hơn so với việc đặt liên tục thôi . Như vậy việc trade ngắn hạn (hay còn gọi là lướt sóng) thì về lâu về dài, càng chơi càng thua lỗ. Trừ khi tỷ lệ lệnh thắng của bạn vượt trội hơn tỷ lệ thua, kiểu như 70-30 . Bạn có thể đặt đặt 3 lệnh thắng 2 lệnh . Nhưng bạn nhắm đặt 3000 lệnh có thắng nỗi 2000 lệnh hay không?

Các sòng casino cũng vậy. Tại sao nhà cái luôn luôn thắng? Vì họ luôn tính toán để có lợi-thế-của-nhà-cái . Và lợi thế này chính là việc họ luôn có EV+ còn các người chơi thì luôn chơi với EV- .
Họ không cần gian lận gì đã đủ thắng người chơi bằng toán học và xác suất thống kê rồi, nguyên tắc số lớn.

Và người chơi chỉ có thể thắng trong 1 khoản thời gian ngắn, nhưng đường dài luôn thua , và người chơi thì chẳng khi nào dừng lại kể cả thắng hay thua.
Trong lô đề tại VN cũng vậy.
Bạn đặt 1 ăn 70 , nhưng xác suất trúng chỉ có 1%
Như vậy EV sẽ tính như thế nào?

EV = (1% x 70) – (99% x 1) = -0.29
==> Rõ ràng là EV- và càng chơi càng thua. Dù cho có thể may mắn trúng vài lần nhưng đường dài chắc chắn thua.
Đánh Lô: EV = (26% x (80-23) ) – (74% x 23) = -2.2
==> Đánh lô cũng là EV- , về lâu về dài luôn thua!!!
Bóng đá: Tỷ lệ 50-50 , thắng chỉ được 95 , thua mất 100
EV = (50% x 95) – (50% x 100) = -2.5

==> Rõ ràng EV- và đường dài sẽ luôn thua!!!
Nhìn là vậy , đôi khi các trader hoặc người chơi sẵn sàng chấp nhận thiệt thòi về phần mình, để chơi và nghĩ rằng sẽ NGHĨ CHƠI khi may mắn thắng trong 1 khoản thời gian ngắn , nhưng có mấy người nghĩ luôn được , và tiếp tục trade/chơi và đường dài sẽ thua.

Ở đây nhiều người sẽ đặt câu hỏi tại sao các nhà đầu tư hàng đầu vẫn thắng trên thị trường chứng khoán?

+ Thứ 1, có thể họ là nhà đầu tư trung/dài hạn , giá cổ phiếu tăng theo thời gian và họ có những cách để định giá cổ phiếu và ra quyết định đầu tư của riêng họ.

+ Thứ 2, nếu lướt sóng , thì 90% là trader thua lỗ, thì vẫn còn đó 5-10 % những người trader lướt sóng thành công. Và đừng nhìn vào con số này để ảo tưởng rằng mình cũng có thể nằm trong top 10% đó . ?
Cuối cùng, đây là ý kiến của cá nhân dựa trên 1 số tài liệu nghiên cứu được , nên chắc chắn sẽ không thể tránh khỏi những thiếu xót và góc nhìn khác, mong mọi người bớt gạch đá ?

TÓM LẠI , 1 HÀNH ĐỘNG CÓ EV+ LÀ 1 HÀNH ĐỘNG TỐT , TUY NHIÊN CŨNG CHƯA CHẮC THẮNG TRONG 1 TRƯỜNG HỢP , NHƯNG VỀ LÂU VỀ DÀI SẼ MANG LẠI KẾT QUẢ TỐT.
HÃY THỬ TÍNH EV ĐỂ ĐƯA RA QUYẾT ĐỊNH TRONG CÁC TRƯỜNG HỢP KHÁC TRONG CUỘC SỐNG.

(Fb Trần Kinh Đông)

Vote sao